Nadwaga: czy to choroba i jak sobie z nią radzić?

Nadwaga a otyłość: czym się różnią?

Rozróżnienie pojęć nadwaga a otyłość nie zawsze jest proste, choć często używamy ich zamiennie. Z medycznego punktu widzenia, otyłość a nadwaga to dwa różne stany, choć oba wskazują na nadmierną ilość tkanki tłuszczowej w organizmie. otyłość oznacza pewne przekroczenie masy ciała ponad normę, natomiast otyłość zwykle sugeruje poważniejsze odchylenia od prawidłowej wagi. Do określania tego, czy ktoś cierpi na lekką nadwagę, czy już boryka się z otyłością, wykorzystuje się m.in. wskaźnik masy ciała – body mass index (BMI).

Istnieje powszechne przekonanie, że otyłość w polsce dotyczy głównie osób w średnim i starszym wieku. Tymczasem, problemy ze zbyt wysoką masą ciała coraz częściej pojawiają się także wśród nastolatków i dzieci. Zmiany w stylu życia, brak aktywności fizycznej i dieta oparta na wysoko przetworzonych produktach sprzyjają rosnącemu wskaźnikowi nadwagi i otyłości.

Nadwaga bmi: jak obliczyć i zrozumieć wskaźnik masy ciała?

Wskaźnik masy ciała, określany jako BMI (od ang. Body Mass Index), jest jednym z najpopularniejszych narzędzi do oceny, czy nasza masa ciała mieści się w normie. Aby go wyliczyć, dzielimy masę ciała (w kilogramach) przez kwadrat wzrostu (w metrach). Otrzymany wynik można zestawić z tabelą interpretacji, np.:

• poniżej 18,5 – niedowaga,
• 18,5–24,9 – waga prawidłowa,
• 25,0–29,9 – nadwaga,
• powyżej 30 – otyłość.

Choć BMI jest przydatnym wskaźnikiem do wstępnej oceny stanu zdrowia, nie uwzględnia on specyficznych czynników, takich jak procent tkanki mięśniowej czy zaburzenia hormonalne. Dlatego jeśli podejrzewasz u siebie nadmierną masę ciała, warto przeprowadzić dokładniejsze pomiary, np. obwód talii lub skład ciała.

Czy nadwaga to choroba?

Na pytanie „czy nadwaga to choroba?” nie ma jednoznacznej odpowiedzi. W oficjalnych klasyfikacjach medycznych za chorobę często uznaje się otyłość, zwłaszcza jeśli prowadzi do powikłań i wymaga leczenia otyłości. otyłość bywa czasem traktowana jako stan przejściowy pomiędzy prawidłową masą ciała a faktyczną otyłością. Jednak już lekka nadwaga może negatywnie wpływać na stanem zdrowia. Przyczynia się do zwiększonego ryzyka cukrzycy typu 2, nadciśnienia czy problemów sercowo-naczyniowych.

Dlatego część lekarzy postrzega otyłość jako wczesny etap chorobowy, który wymaga zaangażowania i zmian w stylu życia. Im wcześniej zaczniemy działać, tym mniejsze ryzyko, że nadwaga przerodzi się w zaawansowaną otyłość.

Nadwaga w polsce: jak duży jest problem?

Statystyki pokazują, że otyłość w polsce staje się coraz większym wyzwaniem społecznym. Według niektórych szacunków, nadmiar masy ciała dotyczy nawet kilkudziesięciu procent dorosłych Polaków, a także rosnącej grupy dzieci i młodzieży. Problem ten wynika z wielu czynników:

• ograniczona aktywność fizyczna (życie w pośpiechu, dużo pracy siedzącej, brak nawyku regularnych ćwiczeń),
• coraz częstsze sięganie po żywność wysoko przetworzoną,
• spożywanie dużej ilości cukrów prostych i tłuszczów nasyconych,
• niewystarczające wsparcie edukacyjne w zakresie zdrowego odżywiania.

Z tego powodu lekarze i dietetycy biją na alarm, sugerując, że konieczna jest szersza profilaktyka i podnoszenie świadomości społeczeństwa o skutkach otyłość i otyłości.

Objawy i skutki nadmiernej masy ciała

Choć dla wielu osób objawem nadwagi jest głównie niesatysfakcjonujący wygląd sylwetki, długotrwałe noszenie dodatkowych kilogramów może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Do najczęstszych skutków należą:

1. Problemy z układem krążenia: Wyższe ryzyko miażdżycy, nadciśnienia i zawałów serca.
2. Zwiększone obciążenie stawów: Może prowadzić do bólu kolan czy kręgosłupa, szczególnie przy większym obwodzie talii.
3. Zaburzenia hormonalne: Nadmiar tkanki tłuszczowej może wpływać negatywnie na gospodarkę hormonalną organizmu.
4. Wyższe ryzyko cukrzycy typu 2: Insulinooporność to częsty problem u osób z nadwagą.
5. Spadek samooceny i problemy psychiczne: Wzrost masy ciała bywa powiązany z poczuciem winy, obniżeniem nastroju.

Właśnie dlatego tak ważne jest, aby nadwagę traktować nie tylko jako defekt estetyczny, lecz także jako potencjalny czynnik ryzyka wielu chorób.

Co robić, by utrzymać prawidłową wagę?

Zapobieganie nadwadze lub jej redukcja to proces wieloetapowy. Wiele osób mylnie uważa, że wystarczy przejść na restrykcyjną dietę lub wykonywać wyczerpujący trening. W praktyce najlepsze efekty przynosi stopniowe wprowadzanie zmian w stylu życia, w tym:

• Aktywności fizycznej: Regularne ćwiczenia, spacery czy jazda na rowerze pomagają spalać kalorie i poprawiają wydolność organizmu.
• Zdrowego jadłospisu: Wybieraj warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, chude mięso. Unikaj nadmiaru cukrów i tłuszczów nasyconych.
• Monitorowania postępów: Sprawdzaj wskaźnika masy ciała co jakiś czas, mierz obwód talii, analizuj samopoczucie.
• Prawidłowych nawyków żywieniowych: Jedz powoli, pij wystarczającą ilość wody, rezygnuj z jedzenia późno w nocy.
• Wsparcia specjalistów: Czasem warto skonsultować się z dietetykiem, psychologiem czy lekarzem rodzinnym, aby rozwiązać problemy związane z nadwagą.

Dzięki konsekwentnym działaniom można zbliżyć się do normalnej wagi i poprawić ogólne samopoczucie.

Medyczne metody wspierające leczenie nadwagi i otyłości

Niekiedy sama zmiana diety i włączenie aktywności fizycznej nie wystarczą. W sytuacjach, gdy nadwaga przeradza się w cięższą postać lub gdy pacjent zmaga się z innymi chorobami, lekarz może zasugerować dodatkowe wsparcie:

1. Farmakoterapia: Istnieją leki wspomagające odchudzanie, np. oddziałujące na ośrodki głodu w mózgu czy regulujące przemiany metaboliczne. Zawsze jednak powinny być stosowane pod okiem specjalisty.
2. Operacyjne leczenie otyłości: W skrajnych przypadkach (otyłość olbrzymia) możliwe jest zastosowanie chirurgicznych metod, np. zmniejszających pojemność żołądka.
3. Wsparcie psychologiczne: Zaburzenia odżywiania czy niska samoocena mogą blokować sukces w walce z nadwagą. Psycholog czy psychodietetyk pomaga pacjentom przełamać niezdrowe wzorce myślenia i zachowania.
4. Kontrola zaburzeń hormonalnych: Jeżeli istnieje podejrzenie, że nadwaga wynika z problemów endokrynologicznych (np. niedoczynność tarczycy), należy zdiagnozować je i leczyć.

Ostateczny wybór metody zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta. Ważne jest, aby każde działanie było konsultowane z personelem medycznym.

Często zadawane pytania

1. Jaką rolę odgrywają hormony w otyłości?

Hormony takie jak insulina, kortyzol (hormon stresu) i leptyna (regulacja głodu) mogą wpływać na wagę. Brak równowagi hormonalnej może utrudniać utratę wagi, nawet jeśli zdrowo się odżywiasz i wystarczająco dużo ćwiczysz. Lekarz może zbadać, czy czynniki hormonalne odgrywają rolę w Twojej sytuacji.

2. Czy mogę być zdrowy, jeśli mam nadwagę?

Tak, osoby z nadwagą mogą być zdrowe, jeśli na przykład prowadzą aktywny tryb życia, stosują zdrową dietę i nie mają innych czynników ryzyka, takich jak wysokie ciśnienie krwi lub podwyższony poziom cholesterolu. Zdrowie obejmuje więcej niż tylko liczbę na wadze.

3. Jaka jest różnica między nadwagą a otyłością?

Nadwaga i otyłość są definiowane przez BMI. Nadwaga jest definiowana jako BMI między 25 a 29,9, podczas gdy otyłość oznacza BMI 30 lub wyższy. Otyłość zwykle wiąże się z większym ryzykiem dla zdrowia niż nadwaga.

4. Jak rozpoznać, że jem emocjonalnie?

Jedzenie emocjonalne można często rozpoznać po spożywaniu niezdrowej żywności w odpowiedzi na stres, nudę lub smutek, a nie fizyczny głód. Można również zauważyć, że jedzeniu towarzyszy poczucie winy lub brak kontroli.

5. Jaką rolę odgrywa sen i otyłość?

Brak snu może przyczyniać się do przybierania na wadze poprzez zaburzanie równowagi hormonów regulujących uczucie głodu i sytości, takich jak grelina i leptyna. Słaby sen może również prowadzić do częstszego podjadania i mniejszej ilości energii do ćwiczeń.

6. Czy otyłość może być dziedziczna?

Dziedziczność może odgrywać rolę w predyspozycjach do otyłości, ale nie oznacza to, że nic nie można z tym zrobić. Na przykład, Twoje geny określają sposób, w jaki Twoje ciało magazynuje tłuszcz lub jak reagujesz na jedzenie. Jednak zdrowy styl życia często może zrekompensować ten wpływ.

7. Czy stres zawsze jest przyczyną przybierania na wadze?

Niekoniecznie. Niektórzy ludzie faktycznie tracą na wadze z powodu stresu. Inni jednak doświadczają zwiększonego apetytu, zwłaszcza na wysokokaloryczne pokarmy, co może prowadzić do przybierania na wadze.

8. Czy suplementy diety mogą pomóc schudnąć?

Suplementy diety mogą potencjalnie przyczynić się do utraty wagi, ale nie zastąpią zdrowej diety i ćwiczeń fizycznych. Skuteczność i bezpieczeństwo wielu suplementów nie zostały odpowiednio udowodnione. Przed zastosowaniem suplementów należy zawsze skonsultować się z lekarzem.

9. Jak szybko można schudnąć dzięki zabiegom medycznym?

Zależy to od wybranego leczenia i stylu życia. Niektóre osoby tracą zauważalną wagę w ciągu pierwszych kilku miesięcy, podczas gdy inne potrzebują więcej czasu. Lekarz może poinformować Cię o tym na podstawie Twojej sytuacji.

10. Czy istnieją specjalne diety, które pomagają w długoterminowej utracie wagi?

Chociaż istnieje wiele diet, większość z nich działa tylko tymczasowo. Diety, które koncentrują się na zrównoważonej diecie i trwałych zmianach nawyków żywieniowych, takie jak dieta śródziemnomorska lub dieta DASH, są często zalecane w celu długoterminowej utraty wagi i zdrowia.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Masz pytania dotyczące naszej strony internetowej, naszej platformy lub innych tematów, które nie są bezpośrednio związane z medycyną? Nie wahaj się z nami skontaktować - nasz zespół obsługi klienta jest gotowy do pomocy. Odwiedź naszą stronę kontaktową, aby uzyskać więcej informacji.

-------------------

Ten tekst został zrecenzowany przez: 

Imię i nazwisko: P. Stoutenberg
Zawód: farmaceuta
Numer rejestracyjny BIG: 89026555917 

Data ostatniej oceny: 24 marca 2025 r.